Vroegtijdige suïcidepreventie in ouderenzorg

Zorgprofessionals blijken terughoudend in het directief bevragen van suïcidaal gedrag bij cliënten. Dit artikel is een handreiking: het biedt gesprekstechnieken waardoor schroom vermindert, openheid vergroot wordt en het professioneel zelfvertrouwen groter wordt in het contact met de suïcidale patiënt. Deze nascholing heeft een belangrijk doel: het vergroten van de kennis en vaardigheden om  vroegtijdig suïcidaal gedrag te herkennen. Een suïcidale patiënt wil meestal niet dood: hij of zij wil  vooral van problemen worden verlost.

Over dit onderwerp worden twee artikelen gepubliceerd in Socares. In dit eerste deel komen signalen van suïcidaal gedrag en risicofactoren uitgebreid aan bod. Uitgangspunt is dat suïcidaliteit een problematische psychologische toestand is van (zelf)waarneming. Daarnaast verandert de cognitieve verwerking van prikkels. De dynamiek van suïcidaliteit wordt nader toegelicht aan de hand van de Multidisciplinaire richtlijn Diagnostiek en behandeling suïcidaal gedrag en uitgewerkt aan de hand van het SSKK-model (factoren van stress, steun, kracht en kwetsbaarheid). In het tweede deel over dit onderwerp dat in het volgende nummer van Socares zal verschijnen wordt het SSKK-model verder uitgewerkt. Suïcidaliteit kan dan gestructureerd in kaart worden gebracht. Ook komt de terloopse communicatie aan bod; langdurige en diepgaande gesprekken zijn niet altijd nodig.

Ten slotte wordt een onderscheid gemaakt tussen enerzijds de suïcidale gedachte en wens en anderzijds een wens of verzoek tot euthanasie. Bij suïcidale gedachten staat ter discussie of dit weloverwogen en uit vrije wil gebeurt. De psychologische toestand kan de vrije zelfbepaling ernstig belemmeren.